یکی از بهترین راه های بالابردن سواد دعائی خودمان، این است که از کلام معصومین علیهم السلام اجمعین بیاموزیم.
1. قال الامام علی - علیه السّلام - فی وصیّة لابنه الحسن - علیه السلام - : اِعلم أنّ الّذی بیدهِ خزائِنُ ملکوتِ الدّنیا و الآخرةِ قَدْ أذِنَ لدعائِکَ و تکفَّلَ لاِ جابتِکَ و أمَرَکَ أن تسألَهُ لِیُعطیکَ و هو رحیمٌ کریمٌ.
«بحارالانوار، ج 77، ص 204»
امام علی - علیه السّلام - در وصیت به فرزندش امام حسن - علیه السّلام - فرمود: بدان همانا خداوندی که گنجینه های ملکوت دنیا و آخرت در دست اوست، به تو اجازه داده تا او را بخوانی و خود اجابت دعای تو را بر عهده گرفته است و امر کرده از او درخواست نمائی تا به تو عطا کند و او پروردگاری مهربان و بخشنده است.
2. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : الداعی بِلا عمل کالرّامی بلا وَتَرَ.
«بحارالانوار، ج 93، ص 312»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: دعا کننده ای که عمل و کردار نیک ندارد، همانند تیراندازی است که بدون کمان تیر را پرتاب می کند.
3. قال الامام علی - علیه السّلام - : أعجَزُ النّاسِ من عَجَزَ عنِ الدّعاءِ.
«تصنیف غرر الحکم، ح 3742»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: عاجزترین و ناتوان ترین مردم، کسی است که از دعا کردن ناتوان باشد.
4. قال الامام علی - علیه السّلام - : الدُّعاء مفتاحُ الرّحمةِ و مصباحُ الظُّلمَةِ.
«بحارالانوار، ج 93، ص 300»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: دعا کلید گشایش رحمت الهی و چراغ روشنگر در تاریکی است.
5. قال الامام علی - علیه السّلام - : أحبُّ الأعمالِ الی الله عزّوجلَّ فی الارضِ الدّعاءُ.
«اصول کافی، ج 2، ص 467»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: دوست داشتنی ترین کارها در نزد پروردگار در روی زمین، دعاء است.
6. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : فاِنَّ سلاحَ المؤمِنِ الدّعاءُ.
«مکارم الاخلاق، ج 2، ص 8»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: پس همانا دعا اسلحة انسان مؤمن است.
7. قال الامام الرّضا - علیه السّلام - : علیکم بسلاحِ الأنبیاء فقیلَ و ما سلاحُ الانبیاء؟ قال: الدعاء.
«اصول کافی، ج 2، ص 468»
امام رضا - علیه السّلام - فرمود: بر شما است که از سلاح پیامبران بهره بگیرید. به حضرت عرض شد: سلاح انبیاء چیست؟ حضرت فرمود: «دعا».
8. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : علیکَ بالدّعاءِ فانَّهُ شفاءٌ مِنْ کلِّ داءٍ.
«اصول کافی، ج 4، ص234»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: بر تو باد به دعا کردن، به درستی که دعا شفا و درمان هر دردی است.
9. قال الامام السّجاد - علیه السّلام - : الدّعاءُ یدفَعُ البلاءَ النّازلَ و ما َلمْ یَنْزل.
«اصول کافی، ج 2، ص 469»
امام سجاد - علیه السّلام - فرمود: دعا بلا را دفع می کند، خواه بلا نازل شده باشد و یا اینکه هنوز نازل نشده باشد.
10. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اِدفَعُوا أبوابَ البلاءِ، بالدّعاء.
«بحار الانوار، ج 93، ص 288»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: بلاهای گوناگون را به وسیلة دعا از خود دفع کنید.
11. قال الامام علی - علیه السّلام - : من قَرَعَ بابَ اللهِ فُتِحَ لَهُ.
«تصنیف غرر الحکم، ح 3751»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: کسی که درب(خانة) خداوند را بکوبد، به روی او گشوده خواهد شد.
12. قال الامام الباقر - علیه السّلام - : ینبغی للمؤمِنِ أن یکونَ دعاءُهُ فی الرّخاءِ نحواً من دعائِهِ فی الشّدَةِ.
«اصول کافی، ج 2، ص 488»
امام باقر - علیه السّلام - فرمود: سزاوار است بندة مؤمن، همانگونه که در حال سختی و بلا دعا می کند و پروردگارش را می خواند، در حال آسایش و راحتی نیز آنگونه دعا کند.
13. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : انّ العبدَ اذا دعا الله تبَارکَ و تعالی بنیّةٍ صادقةٍ و قلبٍ مخلصٍ اُستجیبَ له ... .
«الاختصاص، ص 242»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: همانا بنده زمانی که خدا را با نیت پاک و راستین و قلبی سرشار از اخلاص بخواند خداوند او را اجابت می نماید ... ولی اگر خدا را بدون نیّت پاک و نه از روی اخلاص بخواند، خداوند خواسته او را اجابت نخواهد کرد.
14. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : مَن أحبَّ أن یُستجابَ دعاءُهُ فَلیطیِّبْ مطعَمَهُ و مکسَبَهُ.
«بحارالانوار، ج 93، ص 372»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: اگر کسی دوست دارد که دعایش مستجاب شود، پس باید کسب و روزیش را پاک گرداند.
15. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : انّ اللهَ لا یرفَعُ دعاءَ عبدٍ و فی بطنِهِ حرامٌ أو عندَهُ مظلمةٌ لأحدٍ من خلقِهِ.
«بحار الانوار، ج 93، ص 321»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: بدرستی که دعای بنده ای که حرام خورده و یا حقّی از مردم بر گردن اوست، مورد استجابت پروردگار واقع نمی شود.
16. قال الامام علی - علیه السّلام - : المعصِیَةُ تمنُعُ الاِجابةَ.
«تصنیف غرر الحکم، ص 193، ح 3766»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: گناه و معصیت مانع از اجابت دعا می شود.
17. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اعلَمُوا أنَّ اللهَ لا یَقْبلُ دعاءً عن قلب غافلٍ.
«اعلام الدین، ص 295»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: بدانید که همانا خداوند دعای کسی را که از یاد او غافل است قبول (مستجاب) نمی کند.
18. قال الامام علی - علیه السّلام - : إنَّ کَرَمَ اللهِ سبحانَهُ لا ینقُضُ حِکمَتَهُ فلذلِکَ لا یَقَعُ الاِجابَةَ فی کلِّ دعوَةٍ.
«تصنیف غرر الحکم، ص 193، ح 3764»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: بدرستی که کرم و فضل پروردگار مخالف و جدای از حکمت او نمی باشد، پس از این رو هر دعائی را اجابت نمی کند.
19. قال الامام علی - علیه السّلام - : انّ دعوةَ المظلومِ مجابَةٌ عند اللهِ سبحانَهُ لأنَّهُ یطلُبُ حقَّهُ و اللهُ تعالی أعدَلُ(مِنْ) أن یمَْنَعَ ذا حقٍّ حقَّهُ.
«تصنیف غرر الحکم، ح 3761»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: بدرستی که خدای متعال دعای مظلوم را اجابت می کند؛ زیرا او حقّ خود را طلب می کند و خداوند عادل تر از آن است که مانع از رسیدن حق به صاحب حقّ شود.
20. قال الامام علی - علیه السّلام - : رُبّما سَئَلتَ الشّیءَ فَلَمْ تُعطَهُ و اُعطیتَ خیراً منهُ.
«تصنیف غرر الحکم، ح 3765»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: چه بسا چیزی را از خداوند درخواست می کنی و به تو عطا نمی شود، لکن خداوند بهتر از آنرا به تو عطا می کند.
21. قال الامام السجاد - علیه السّلام - : المؤمِنُ مِن دُعائِهِ عَلی ثَلاثٍ: إِمّا أن یُدَّخَرَ لَهُ، و إمّا أن یُعجِّلَ لهُ و إمّا أن یَدْفَعُ عنهُ بلاءً یُریدُ أن یُصیبَهُ.
«تحف العقول، ص 280»
امام سجاد - علیه السّلام - فرمود: دعاهای مؤمن بر سه گونه است: یا برای او ذخیره می شود و یا سریعاً اجابت می شود و یا به واسطة آن دعا، بلائی که قرار بود به او رسد از او برطرف می گردد.
22. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : انّ اللهَ یحبّ المُلِحّینَ فی الدّعاءِ.
«نهج الفصاحه، ص 76»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: خداوند افرادی را که در دعا اصرار و پافشاری دارند، دوست می دارد.
23. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : مَنْ کانَتْ لهُ حاجةٌ الی اللهِ عزّوجلّ قلیبدأ بالصَّلاةِ علی محمّدٍ و آله ثم یسأل حاجَتَه ثمّ یختم بالصّلاةِ علی محمّد و آل محمدٍ ... .
«مکارم الاخلاق، ج 2، ص 19»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: کسی که حاجت و خواسته ای را از خداوند می خواهد، ابتدا بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستد، سپس حاجت خود را درخواست کرده و در آخر نیز بر محمّد و آل محمّد درود و صلوات بفرستد، پس بدرستی که خداوند عزّوجلّ کریم تر و بزرگوارتر از آن است که دو طرف (اول و آخر) دعای او را اجابت نموده و حاجت وسط را اجابت نکند.
24. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : إنّما هی المَدْحَة ثُمَّ الاقرارُ بالذّنبِ ثم المسألَةُ.
«بحارالانوار، ج 93، ص 318»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: (راه دعا اینگونه است): ابتدا خداوند را مدح و ستایش کنید، سپس به گناهان خود اقرار نمائید و بعد از آن خواستة خود را بخواهید.
25. قال الامام الحسین - علیه السّلام - : کان رسول الله یرفَعُ یَدَیْهِ اذا ابْتَهَلَ و دَعا کَما یَسْتطْعِمُ المسکینُ.
«مکارم الاخلاق، ج 2، ص 8»
امام حسین - علیه السّلام - فرمود: رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - (هنگام دعا) دستهای خود را بالا می بردند و با حالت تضرّع و گریه دعا می کردند، مانند انسان مسکین و بیچاره ای که عاجزانه درخواست غذا می کند.
26. قال الامام الباقر - علیه السّلام - : لا تَستَکْثِروُا شیئاً مِمّا تطلُبُونَ، فما عنداللهِ أکثر.
«مکارم الاخلاق، ج 2، ص 97»
امام باقر - علیه السّلام - فرمود: آنچه را از خداوند درخواست می کنید زیاد مشمارید، پس همانا آنچه در نزد خداست، بسیار بیشتر است.
27. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : مَنْ قدَّمَ اربعینَ من المؤمنین ثُمَّ دعا استُجیبَ لَه.
«بحارالانوار، ج 93، ص 317»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: کسی که در دعا (ابتدا) برای چهل نفر از مؤمنین دعا کند، سپس برای خودش، دعای او مستجاب خواهد شد.
28. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : خیرُ وقتٍ دَعَوْتم اللهَ عزوجلّ فیه، الأسحارُ.
«اصول کافی، ج 2، ص 477»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: بهترین زمانی که می توان در آن خداوند عزّوجلّ را خواند (و دعا کرد)، وقت سحر است.
29. قال الامام علی - علیه السّلام - : أربعةٌ لاتُرّدُّ لهم دَعوةً: الامام العادل لرعیّتِهِ، و الوالدُ البارّ لولدِهِ و الولَدُ البارّ لوِالدِهِ و المظلوم ... .
«الارشاد، ج 1، ص 304»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: دعای چهار نفر ردّ نمی شود (به اجابت می رسد)، 1. امام عادل برای مردمی که رعیّت او هستند. 2. پدر نیکوکار برای فرزندش. 3. فرزند نیکوکار و صالح برای پدرش. 4. دعای مظلوم، که خداوند متعال می فرماید: به عزّت و جلالم سوگند که تو را یاری خواهم کرد، هر چند بعد از گذشت زمانی باشد.
30. قال الامام علی - علیه السّلام - : نعم عونُ الدّعاءِ الخشوعِ.
«تصنیف غرر الحکم، ح 3759»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: بهترین حالت هنگام دعا، حالت حزن و خشوع در برابر پروردگار است.
31. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : دُعاءُ أطفالِ اُمّتی مستجابٌ مالم یُقارِفُوا الذُّنوب.
«بحار الانوار، ج 93، ص 357»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: دعای کودکانِ از امّت من تا زمانی که مرتکب گناه نشده اند، مستجاب می شود.
32. قال الامام علی - علیه السّلام - : الدّعاءُ للسّائل إحدَی الصّدقتین.
«تصنیف غرر الحکم، ص 192، ح 3746»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: دعا برای انسان محتاج یکی از انواع صدقه است.
33. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : أسرَعُ الدّعاءِ إِجابةً دعاءُ غائبٍ لغائبٍ.
«نهج الفصاحه، ص 57»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: سریعترین دعائی که به اجابت می رسد، دعای شخص غائب برای غائب است.
34. قال الامام الصادق - علیه السّلام - : دعاءُ المؤمِنِ للمؤمِنِ یدفَعُ عنه البلاء و یدُرّ علیه الرّزق.
«الاختصاص، ص 28»
امام صادق - علیه السّلام - فرمود: دعای انسان مؤمن برای مؤمن بلا را از او دفع نموده و روزی را بر او سرازیر می کند.
35. قال الامام علی - علیه السّلام - : من اکثَرَ مسئلَةَ النّاسِ، ذلَّ.
«تصنیف غرر الحکم، ص 193، ح 3773»
امام علی - علیه السّلام - فرمود: کسی که زیاد از مردم درخواست (رفع) حاجت بنماید، خوار و ذلیل می گردد.
36. قال الامام السّجاد - علیه السّلام - : من لم یَرجُ الناسَ فی شیءٍ و ردَّ أمرُهُ الی اللهِ عزّوجلّ فی جمیع امورِهِ، استجابَ الله عزّوجلّ لَهُ فی کلّ شیءٍ.
«بحار الانوار، ج 75، ص 110»
امام سجاد - علیه السّلام - فرمود: کسی که در هیچ چیزی به مردم امیدی نداشته باشد و حاجات خود را به خدا واگذار نماید خداوند همة حاجات او را اجابت می کند.
37. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : یقول اللهُ عزّوجلّ: من سألنی و هُوَ یَعلَمُ أنّی اُضرُّ و أنفعُ أَسْتُجیبَ لَهُ.
«عده الداعی، ص 131»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: خدای عزّوجل می فرماید: کسی که چیزی از من درخواست نماید و بداند (اعتقاد داشته باشد) که همانا من ضرر و نفع می رسانم (همه چیز با اذن من محقق می گردد)، او را اجابت خواهم کرد.
38. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : اذا أرادَ اللهُ أن یَسْتَجیبَ لعبدٍ اَذِنَ لَهُ فی الدّعاءِ.
«کنز الاعمال، ح 356»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: زمانی که خدواند ارادة استجابت خواستة بنده اش را بنماید به او اجازه دعا کردن می دهد.
39. قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ما کانَ اللهُ لِیَفْتَحَ لعبدٍ الدّعاء فیغلقُ عنهُ بابَ الاجابة اللهُ اکرمُ من ذلکَ.
«کنزالعمال، ح 3155»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: این گونه نیست که خداوند باب دعا را به سوی بنده ای بگشاید و باب اجابت خویش را به روی او ببندد، خداوند بزرگوارتر و کریم تر از این است.
40. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : الداعی بِلا عمل کالرّامی بلا وَتَرَ.
«بحارالانوار، ج 93، ص 312»
رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: دعا کننده ای که عمل و کردار نیک ندارد، همانند تیراندازی است که بدون کمان تیر را پرتاب می کند.
جمع آوری احادیث از حسین ربیعی
